Dünya Mal Ticaretinde Yavaşlama Başladı
Dünya mal ticaretinde Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkileri, resesyon endişeleri ve para politikalarındaki sıkılaşma beklentilerine bağlı olarak yavaşlama başlamıştır. Emtia ve nihai ürün fiyatlarındaki düşüşler de değer olarak dünya mal ticaretindeki yavaşlamaya neden olmaktadır.
Dünya mal ticareti yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre değer olarak yüzde 22,6 artmış ve 6,12 trilyon dolara ulaşmıştır. İkinci çeyrekte ise mal ticareti geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 15 büyüyerek 6,25 trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ağırlıklı olumsuz koşullara rağmen dünya mal ticaretindeki bu yüksek büyüme önemli ölçüde fiyat artışlarından ve enflasyondan kaynaklanmıştır. Temmuz ve Ağustos aylarında ise ticaretin yavaşladığı görülmektedir.
Dünya mal ihracatında lider ülke olan Çin yılın ilk yarısında ihracatını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,2 artırmıştı. Yılın ilk yarısında salgın nedeniyle uzun süreli kapatmalar yaşanan Çin'de ihracat artışı dünya ortalamasının altında kalmıştı. Çin'in ihracatı Temmuz ayında açılmaların da etkisi ile yüzde 18,1 artmış ve 333 milyar dolara yükselmiştir. Ağustos ayında ise ihracat artışı yüzde 7,1'de kalmış ve 315 milyar dolar olmuştur. Çin'in ABD'ye aylık ihracatı 2020 yılından bu yana ilk kez gerilemiştir. AB pazarına ihracat artışı yüzde 3,6 olarak gerçekleşmiştir. Pazarlardaki durağanlaşma öncelikle Çin'in Ağustos ayındaki ihracatındaki yavaşlama ile belirginleşmeye başlamıştır.
Almanya bir diğer ihracat lideri ülkedir. Almanya'nın ihracat performansı küresel ticaret için önemli bir referans oluşturmaktadır. Almanya'nın ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 2,5 artış ile 834 milyar dolar olmuştur. Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkilerini ticarette ilk yaşayan ülke Almanya'dır. Euro-dolar paritesindeki gerileme de dolar cinsinden hesaplanan ihracattaki büyümeyi sınırlamıştır. Almanya'nın Temmuz ayı ihracatı ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,1 azalmıştır. İthalat da yüzde 1,5 düşüş göstermiştir. AB üyesi ülkelere ihracat yüzde 0,6 artarken ABD'ye ihracat yüzde 14 ve Çin'e ihracat ise yüzde 6,6 azalmıştır. ABD'deki yavaşlama, Çin ile ilişkilerdeki gerginlikler ve Rusya'ya olan ihracatın tamamen durmuş olması nedeniyle Almanya'nın ihracatında da gerileme başlamıştır.
ABD ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 20,3 artarak 1,01 trilyon dolara ulaşmıştır. Temmuz ayında ihracat artışı geçen yılın Temmuz ayına göre yüzde 23,1 olarak gerçeklemiş ve 181 milyar dolar olmuştur. ABD ihracat artışı yüksek performansını Temmuz ayında da sürdürmüştür. AB'ye ihracatta önemli artış vardır. AB'nin Rusya'dan ithalatı bıraktığı doğal gaz, petrol ve petrol ürünleri tedariki ABD'den yapılmaktadır. Bu nedenle ABD'nin toplam ihracatı da yüksek artışına devam etmektedir.
Japonya bir diğer önemli ihracatçı ülkedir ve ihracat performansı özellikle Asya-Pasifik'teki ticari gelişmeleri yansıtmaktadır. Japonya'nın ihracatı yılın ilk 6 ayında yüzde 0,8 artış göstermiştir. Ancak yenin dolar karşısında değer kaybı nedeniyle dolar cinsinden artış sınırlanmıştır. Yen olarak hesaplandığında Japonya'nın ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 16 büyümüştür. Çin'in yılın ilk yarısında uzun süreli kapatmalara gitmesi Japonya'nın ihracat artışını sınırlamıştır. Temmuz ayında yen cinsinden ihracat artışı yüzde 19, Ağustos ayındaki artış ise yüzde 22,4 olmuştur. Dolar cinsinden ise artışlar ise yüzde 2,4 ve yüzde 2,6'dır.
Güney Kore dünyanın en yüksek ihracat yapan ülkeleri arasında yer almaktadır. Güney Kore'nin ihracatı 2022 yılının ilk yarısında yüzde 17 artarak 351 milyar dolara yükselmiştir. Temmuz ayında ihracat artış hızı yüzde 9,2'ye inmiştir. Ağustos ayında ise artış oranı yüzde 6,6 olmuştur. Ağustos ayında ihracat 56,7 milyar dolar ile önceki aylara göre azalmıştır. Güney Kore'nin Çin'e ve Rusya'ya olan ihracatında önemli yavaşlama görülmektedir. Güney Kore, Rusya'ya uygulanan yaptırımlara büyük ölçüde katılmaktadır.
İngiltere Avrupa Birliği'nden ayrıldıktan sonra dış ticarette uyum sürecine girmiştir. İngiltere ihracatı 2022 yılının ilk yarısında sterlin cinsi ile hesaplandığında yüzde 12,4 artış göstermiştir. İngiltere para birimi sterlin de dolar karşısında zayıflamaktadır. Bu nedenle dolar cinsinden ihracat artışı yılın ilk yarısında yüzde 7,9 olarak gerçeklemiştir. Temmuz ayında sterlin cinsinden ihracat artışı yüzde 6,6 ve Ağustos ayında ise yüzde 5,1 olarak gerçekleşmiştir. İngiltere'nin Rusya'ya ihracatı büyük ölçüde durmuştur. AB ve ABD'ye olan ihracat artışı da yavaşlamaktadır. İngiltere'de taşımacılık alanında yaşanan grevler de ticareti sınırlamaktadır.
Küresel ticarette yavaşlama, son çeyrekte kendini daha çok gösterecek, 2023 yılının ilk çeyreğinde ise muhtemelen bir daralma görülecektir. İkinci çeyrekte küresel mal ticaretinde ilk toparlanma işaretleri alınabilecektir. Türkiye'nin ihracat artışı da ortalamanın altında bir yavaşlama gösterecektir.
TEMMUZ VE AĞUSTOS AYLARINDA KÜRESEL TİCARETİN YAVAŞLADIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. KÜRESEL TİCARETTE YAVAŞLAMA, SON ÇEYREKTE KENDİNİ DAHA ÇOK GÖSTERECEK, 2023 YILININ İLK ÇEYREĞİNDE İSE MUHTEMELEN BİR DARALMA GÖRÜLECEKTİR.