Rakamların Ötesine Bakmalıyız
Hemen hemen tüm sektörlerimizin rekabetçilik problemi yaşadığı 2025'te 10 ayı geride bıraktık. Ekim ayını net 24 milyar dolar ihracatla kapattık. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 artıdayız. Ocak-Ekim döneminde ihracatımız 224,6 milyar dolara, son 12 aylık ihracatımız ise 270,2 milyar dolara ulaştı. 10 aylık ihracatta yüzde 3,9, yıllıklandırılmış ihracatta yüzde 3,1 artıdayız. Yıllık mal ihracatında ilk kez 270 milyar doların üzerine çıktık.
Psikolojik bir eşiği aşmakla birlikte önceki iki yıl gibi bu yıl da sınırlı bir artışla ilerliyoruz. Dokuz ayın sadece birinde çift haneli büyüyebildik. İki ayı ekside tamamladık. Dahası ihracat iki yıldır cazibesini kaybediyor. Bu yılın 10 aylık döneminde ilk kez ihracat yapan firma sayısı, 2023'ün aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 30 azaldı.
Hazır giyim ile zeytin ve zeytinyağı sektörlerimizin ihracatı 10 ayın hepsinde, deri dokuzunda, meyve, sebze mamulleri yedisinde, yaş meyve ve fındık altısında eksi yazdı. Geçen yıla göre miktar olarak 2 milyon ton, değer olarak 8,4 milyar dolar artıdayız. Artışın 3,3 milyar doları parite etkisinden kaynaklandı. Pariteyi hariç bırakırsak bu yıl ihracata otomotiv 2,2, savunma sanayi 1,4, kimyevi maddeler 1,3 ve mücevher 530 milyon dolar katkı verdi. Daha doğrusu bu dört sektörde 10 civarındaki firma ihracatı artıya taşıdı. Oysa ihracat artışını tabana yayabilseydik, hedeflediğimiz çift haneli büyümeyi yakalayabilirdik.
Özetle rekabetçilikle ilgili sorunlar hızımızı kesmeye devam ediyor. Rekabetçilikte yüksek maliyetlerden kaynaklanan güç kaybı, özellikle emek yoğun sektörlerdeki hasarı büyütüyor. Son üç çeyrekte net ihracatımızın büyümeye negatif katkı verdiğinin de altını çizmem gerekiyor.
PMI verileri ve küresel sipariş göstergeleri kısa vadede güçlü bir talep toparlanmasına işaret etmiyor. Dolayısıyla ihracatın büyümeye katkısını sürdürmesi için özellikle finansman, yatırım ortamı, yeşil dönüşüm ve dijital altyapı alanlarında yeni desteklere ihtiyaç bulunuyor. Döviz dönüşüm desteğinin uzatılmasını bu anlamda önemsiyoruz. Ancak rekabet gücümüzü koruyacak daha geniş bir politika setiyle farklı destek ve teşviklerin devreye alınması gerekiyor.
Biz tüm zorluklara rağmen elimizden gelenin en iyisini yapmak için çalışmaya devam ediyoruz. Ekim ayında yoğun bir takvimimiz vardı. 12. Türkiye İnovasyon Haftası'nı rekor katılımla tamamladık. Delegeler Çalıştayımızda hem geçen 3,5 yıllık dönemin muhasebesini yaptık hem de gelecek dönemle ilgili istişarelerde bulunduk.
Geçen ay ihracatçı birliklerimizle Irak, Kanada, ABD, Panama, Kolombiya, Kazakistan, Kenya ve Ürdün'e ticaret heyetleri gerçekleştirdik. Bu ay Çin, İtalya, Malezya, Endonezya ve Gana ile heyet programlarımıza devam edeceğiz. Heyetlerimiz yoğun bir katılımla gerçekleşiyor ve firmalarımız önemli bağlantılar kuruyor, iş birliklerinin temellerini atıyor. Firmalarımıza heyet takvimini TİM ve birliklerimizin web sitelerinden takip etmelerini, kendileri için uygun programlara mutlaka katılmalarını öneriyorum.